De recente ontdekking dat er mogelijk enkele grammen microplastics in het menselijk brein aanwezig zijn, zet aan tot nadenken. De Universiteit van New Mexico publiceerde deze schokkende bevindingen in Nature en het roept serieuze vragen op over de langetermijneffecten op onze gezondheid. Hoewel het RIVM al pleitte voor verder onderzoek, kunnen we deze groeiende dreiging niet langer negeren.
Een plastic lepel in je hoofd?
De onderzoekers ontdekten dat polyethyleen, het plastic dat we allemaal kennen van verpakkingsmaterialen zoals flesjes, het meest werd aangetroffen in het hersenweefsel. Per gram hersenweefsel werd ongeveer 5000 microgram plastic gevonden. Dit betekent dat een volledig mensenbrein enkele grammen plastic kan bevatten—het equivalent van een plastic lepel. En het wordt nog erger: mensen die in 2024 stierven, hadden tot 50 procent meer microplastics in hun hersenen dan degenen die eerder overleden. De blootstelling neemt dus in rap tempo toe.
Polyethyleen wordt echter niet alleen in flesjes gebruikt. Het komt ook voor in andere alledaagse voedingsgerelateerde toepassingen:
Plastic verpakkingsmaterialen: Denk aan plastic zakjes, vershoudfolie en voedselverpakkingen. Kleine deeltjes kunnen loskomen, vooral bij verhitting.
Coating van verpakkingen: Sommige kartonnen verpakkingen, zoals melk- of sapkartons, zijn aan de binnenkant bekleed met polyethyleen om ze waterdicht te maken.
Plastic flessen en doppen: Langdurige opslag of blootstelling aan hitte kan leiden tot migratie van microplastics naar het drankje.
Plastic bekers en borden: Wegwerpbekers en borden bevatten vaak polyethyleen. Heet voedsel of dranken verhogen de kans op afgifte van microplastics.
Zakjes voor diepvriesvoedsel: Polyethyleen wordt gebruikt in diepvrieszakken omdat het bestand is tegen lage temperaturen, maar bij onjuiste opslag of ontdooien in de magnetron kan er toch migratie plaatsvinden.
Bewaardozen en bakjes: Voedselbewaarbakjes, vooral goedkopere varianten, bevatten vaak polyethyleen en kunnen microplastics afgeven bij gebruik in de magnetron of vaatwasser.
Daarnaast komt polyethyleen ook voor in onverwachte bronnen, zoals theezakjes en bepaalde soorten kauwgom, wat het nog moeilijker maakt om volledig aan blootstelling te ontsnappen.
Meer plastic in de hersenen van mensen met dementie
Wat nog verontrustender is, is de bevinding dat mensen met dementie drie tot vijf keer meer microplastics in hun hersenen hadden dan mensen zonder dementie. Hoewel de onderzoekers benadrukken dat dit niet per se betekent dat microplastics dementie veroorzaken, is het wel een aanwijzing dat er mogelijk een verband bestaat. Dit opent de deur naar verdere speculatie: spelen microplastics een rol bij neurodegeneratieve aandoeningen zoals Alzheimer? Kunnen ze bijdragen aan het ontstaan van kanker of andere neurologische aandoeningen?
Bovendien hebben onderzoekers vastgesteld dat de lever en nieren in staat zijn om een deel van de microplastics uit het lichaam te filteren, maar of het brein deze capaciteit heeft, blijft onbekend. Dit maakt het risico van ophoping in de hersenen des te zorgwekkender.
Wat kun je NU doen om microplastics te vermijden?
Hoewel we niet alle microplastics uit ons leven kunnen bannen, zijn er wel degelijk stappen die je kunt nemen om je blootstelling te verminderen:
Beperk plastic verpakkingen: Kies voor glazen, roestvrijstalen of kartonnen verpakkingen in plaats van plastic flessen en bakjes.
Vermijd verhitting van plastic: Gebruik geen plastic bakjes in de magnetron; hitte versnelt de afgifte van microplastics.
Filter je drinkwater: Investeer in waterfilters die microplastics effectief verwijderen.
Verminder synthetische kleding: Was synthetische kleding minder vaak en gebruik speciale waszakken die microvezels opvangen.
Let op verzorgingsproducten: Vermijd scrubs, tandpasta’s en andere producten met microbeads.
Bescherm je luchtkwaliteit: Microplastics zweven ook in de lucht, vooral in stedelijke gebieden. Luchtzuiveraars kunnen binnenshuis helpen.
Kook en bewaar voedsel slim: Gebruik alternatieven zoals glazen potten en roestvrijstalen pannen en vermijd teflon-pannen die microplastics kunnen afgeven.
De onzekere toekomst: Wat staat ons te wachten?
De lange termijn gevolgen van microplastics in het lichaam zijn nog niet volledig bekend, maar de voorlopige gegevens zijn alarmerend. Ze kunnen bijdragen aan chronische ontstekingen, hormonale verstoringen en mogelijk de ontwikkeling van ziekten zoals dementie en kanker. Daarnaast is er bezorgdheid over de impact van microplastics op het immuunsysteem en de voortplantingsgezondheid, aangezien sommige plastics bekend staan om hun verstorende effecten op hormonen.
Moeten we wachten op nog meer bewijs, of is het tijd om nu in actie te komen? De snelle toename van microplasticvervuiling suggereert dat we niet kunnen veroorloven om passief te blijven.
De keuze is aan ons
Onze toekomst hangt niet alleen af van grootschalig onderzoek en beleidsveranderingen, maar ook van de dagelijkse keuzes die we zelf maken. Door bewust om te gaan met ons plasticgebruik, kunnen we niet alleen onze eigen gezondheid beschermen, maar ook die van toekomstige generaties.
Elke kleine verandering, van het vermijden van plastic verpakkingen tot het investeren in kwaliteitsvolle producten, draagt bij aan een gezondere toekomst. Het is tijd om verantwoordelijkheid te nemen en de onzichtbare dreiging van microplastics serieus te nemen voordat de schade onomkeerbaar is.
